D vitamini insan vücudu için çok önemli olup uygun ortamda vücudumuzda sentezlenen hormon ve hormon öncülleri olan bir grup steroldür. Vitamin D ‘nin 2 majör formundan biri olan D2 Vitamini (ergokalsiferol) bitkisel besinlerle alınır. Diğer formu olan D3 (kolekalsiferol) ise hayvansal kaynaklı besinlerle alınır. Kolekalsiferol güneşin UV ışınların etkisiyle deride bulunan 7-dehidrokolekalsiferol’den sentezlenmekdedir. En önemli görevleri arasında vücudumuzda minerallerin metabolizma ve emilimini düzenleyerek kalsiyum ve fosfor düzeylerini belirler.
Çocukluk çağında büyüme ve gelişimi aynı zamanda bağışıklık sisteminin güçlenmesini sağlar.
Son yıllarda yapılan bilimsel araştırmalar D vitaminin kemik hastalıkları dışında kanser, otoimmün hastalıklar Diyebetes Mellitus, obezite, bağışıklık sisteminde zayıflık dahil pek çok hastalıklarla ilişkili olduğu gösterilmiştir. Diabet oluşumunu önlemede D vitamini potansiyel bir düzenleyicidir.
D vitamini eksikliği dünyada, hatta ülkemizde ciddi problemlere neden olabilmektedir.
Ülkemizde her 3 kişiden 2 sinde D vitamini eksikliği olduğu yapılan araştırmalarda görülmüştür.
Güneş ışınlarına bağlı olarak üretimi artığından kış mevsiminde miktarı azalmaktadır.
Gebelik döneminde annelerin pek çoğunda D vitamini ihtiyacı arttığı için D vitamini takviyesi ve D vitamini testiyle takibi önem taşımaktadır.
En çok D vitamini alınımı Somon balığı, uskumru, sardalya ve bunlar gibi yağlı balık türlerinde, yumurta sarısı, tereyağı, süt, brokoli, maydanoz, peynir gibi besinlerde bulunur.
D vitamini eksikliğinde kemiklerde yumuşama ve kırılmalar, bunun yanında kas güçsüzlüğü, kramplar, vücut ağrıları, şeker hastalığı, kalp rahatsızlıkları, bağışıklık sisteminde zayıflık, kanser gibi pek çok ciddi riskler oluşturmaktadır. Bu yüzden D vitamini seviyesinin ölçülmesi eksikliği durumunda takviyelerle desteklenip D vitamini testi ile takibi önem taşımaktadır.
Alipio M. ve çalışma arkadaşların yaptığı 212 vaka değerlendirilmesinde D vitamini düzeyi 30 ng/ml üzerinde olan kişilerde büyük oranda hastalığın daha hafif (pnömoni dışındaki semptomlar) geçirildiği D vitamini düzeyinin 20 ng/ml altında olanlar ise hastalığın daha ağır (pnömoni, ateş hipoksi vb)) geçirildiğini göstermişlerdir.
D vitamininin gereğinden fazla alındığı durumlarda ( D vitamini içeren takviyelerin fazlaca tüketilmesi sonucu) böbrek taşı, bulantı, kusma, kabızlık, iştah kaybı, hiperkalsemi ve hiperfosfatemiye neden olmaktadır.
D vitamini ölçümü kandan yapılmaktadır; ölçüm yöntemi olarak laboratuvarımızda HPLC, kemilüminasans yöntemleri kullanılmaktadır.
Kaynaklar: 1.Guyton AC ,Hall JE. Bölüm79:D vitamini kemik ve Dişler
2.Hollick,M.F.2007 Vitamin D deficiency.New England Journalof Medicine.357(3)266-281
3.Alipio M. Vitamin D suplementatin could possibly improve clinical outcomes of patients infected with Coronavirus 2019