Cinsel Yolla Bulaşıcı Hastalıklar

Başlıca cinsel yolla bulaşan hastalıklar, korunmasız cinsel ilişkilerde kişiden kişiye geçen enfeksiyonlardır. Bu hastalıklar, genellikle mikropların, bakterilerin veya virüslerin cinsel temas yoluyla bulaşması sonucu ortaya çıkar. Cinsel yolla bulaşan hastalıklar geniş bir yelpazeye sahiptir ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabilirler.

Cinsel yolla bulaşan hastalıkların tanımlanması ve tedavi edilmesi, bireylerin cinsel sağlıklarını korumak ve toplum genelinde hastalıkların yayılmasını engellemek adına son derece önemlidir. Bu hastalıklardan korunmak için düzenli sağlık kontrolleri yapılmalı, korunma yöntemleri hakkında bilgi sahibi olunmalı ve cinsel sağlık konusunda eğitim alınmalıdır.

Unutulmamalıdır ki cinsel yolla bulaşan hastalıklar, herhangi bir kişiyi etkileyebilir ve cinsel partnerler arasında kolayca yayılabilir. Bu nedenle, güvenilir cinsel eğitim ve bilgi kaynaklarına başvurarak sağlıklı cinsel ilişkiler sürdürmek ve korunma yöntemleri hakkında bilgi edinmek önemlidir.

Sağlıklı cinsel yaşam, bireylerin kendilerini ve partnerlerini korumalarına yardımcı olabilir. Cinsel yolla bulaşan hastalıkların önlenmesi ve kontrol altına alınması, toplum genelinde cinsel sağlığın iyileştirilmesine yönelik önemli bir adımdır.

 

 

CİNSEL YOLLA BULAŞAN HASTALIKLAR (STD)

·       Korunmasız cinsel ilişkiyle, kan/kan ürünleriyle, anneden çocuğa bulaşabilen,

·       başta cinsel organlar olmak üzere diğer organları da etkileyebilen,

·       çoğu vakada belirti göstermeden seyredebilen hastalıklar grubudur.

·       40’dan fazla cinsel yolla bulaşan hastalık bilinmektedir.

·       En sık görülenler:

ü  Kandidiyazis (Mantar Enfeksiyonu)

ü  Hepatit B/C

ü  Trichomonas Vaginalis

ü  HIV

ü  Bakteriyel vaginozis

ü  Genital Herpes

ü  Klamidya

ü  Şankroid

ü  Gonore

ü  Kondiloma Akuminata (HPV)

ü  Sifiliz

Hepatit B/C ve HIV başka bir konuda tartışılacaktır.

MANTAR ENFEKSİYONU (VAJİNAL KANDİDYAZİS)

Kandidiyazis olarak da bilinen vajinal mantar enfeksiyonu, kadınlarda yaygın olarak görülen bir sağlık sorunudur. En sık etken Candida Albicans’dır.

Normal şartlarda da vajinal florada bazı bakteri ve mantar hücreleri bulunur. Ancak bakteri ve mantar dengesi değiştiğinde, kandida adı verilen maya türündeki mantar hücreleri çoğalabilir. Kadınları %75’inde hayatının bir döneminde olur.

Sıklıkla, diyabetiklerde, gebe olanlarda, steroid ve antibiyotik kullananlarda görülür.

Şiddetli kaşıntı, şişme, akıntı ve tahrişle seyreden vajinal mantar enfeksiyonu ortaya çıkar.

Beyaz renkli (peynirimsi, süt kesiği) akıntı görülür.

Belirtiler genellikle ilaç tedavisi ile birkaç gün içinde hafifler. 

 

TRİKOMONAZİS

Trichomonas vaginalis adında bir parazit etkendir. Trikomonas, tedavi edilebilir cinsel yolla bulaşan hastalıkların en yaygınlarından biridir.

Sıklıkla belirti vermez. Enfekte olan insanların yaklaşık % 70’i herhangi bir belirtiye sahip değildir. 

Erkeklerde, penis içinde yanma, kaşınt ve ağrı, kadınlarda ise genital organlarda kaşıntı, yanma, kızarıklık veya ağrı, İdrar yaparken ağrı, yanma, batma görülür.

Berrak, beyaz, sarımtırak veya alışılmadık bir balık kokusu ile birlikte yeşilimtırak olabilen yoğun bir akıntı görülebilir.

Tedavisi Metronidazol ile yapılır, CYBH olduğu için eş tedavisi gereklidir.

 

BAKTERİYEL VAJİNOZİS

Kadınlarda her yaş döneminde görülen en sık vajinal enfeksiyon nedenlerinden biridir. Etkeni Gardnerella vaginalis’dir.

Sık cinsel ilişki ve vajinal duş uygulamasının yapmış olduğu vajinal alkalizasyon sorumlu tutulur.

Gri-beyaz renkte sulu ve j-vajen duvarına yapışık bir akıntı vardır.

Akıntının Gram boyamasında Clue cell işaret hücreleri ve çok az lökosit görülür.

Tedavide Metronidazol veya Klindamisin verilir.

GENİTAL HERPES

Nedeni Herpes Simplex Tip 2 virüstür.

Multipl ağrılı veziküler veya ülseratif lezyonlar görülebilir.

Hasta anamnezi ve makroskopik görünüm ile tanı konulabilir.

Kesin tanı için hücre kültürü ve PCR taesti yapılır.

Tedavi antivarllerle (Asiklovir ve Fansiklovir) yapılır.

ÜREOPLASMA VE MİKOPLASMA ENFEKSİYONLARI

Mikoplasma ve Ureaplasma enfeksiyonları cinsel yolla bulaşan ve hem kadın hem de erkeklerde genital ve idrar yolu enfeksiyonlarına neden olan mikroorganizmalardır. 

Mikoplazma ve Ureaplasma enfeksiyonları genelde belirti göstermezler yani “asemptomatik/belirtisiz” olarak seyrederler. 

Belirti olanlarda, ağrı, idrar yaparken yanma, akıntı, kısırlık (infertilite), tekrarlayan düşükler görülebilir.

Tanı; idrar, sperm veya akıntı kültürü veya PCR ile konulur.

Tedavi; Makrolidler veya Kinolon grubu antibiyotikler verilir.

KLAMİDYA

Klamidya, üreme sistemindeki bakteriyel bir enfeksiyondur ve cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar arasında en yaygın görülenlerden biridir. Her iki cinsiyeti de etkiler ve tüm yaşlarda görülebilir.

Trahom (Serovar A, B, BA, C)

CYBH (Serovar D-K)

Lenfogranuloma Venorum (Serovar L1-L3)

25 yaşından küçük olma, düşük sosyoekenomik düzey,multipl sexüel partner risk faktörleridir.

Vajinal yanma, sarı yeşil mukopürlan akıntı, postkoital kanama, pelvik ağrı semptomların başlıcalarıdır.

%75 hasta semptom vermez.

Kesin tanı için antijeni ve PCR testi yapılır.

Tedavide, makrolidler ve Tetrasiklin grubu verilir.

GONORE

Etkeni Neisseria Gonore Gram(-) Diplokokdur.

Risk faktörleri klamidya ile aynıdır.

Üretrit, akıntı, dizüri, anormal vajinal kanama görülebilir. Akıntı mukopürülandır.

Erkekte primer üretrit yapar, komlikasyonları epididimit ve prostatitdir.

Tanıda; kahve çekirdeği şeklinde gram negatif diplokokların görülmesi ve kültür antibiyogram, PCR testleri kullanılır.

Tedavide; Penislinler ve Sefolsporinler verilir.

Bir çok CHBH larda olduğu gibi eş tedavisi yapılır.

KONDİLOMA AKKÜMİNATA

Etkeni bir DNA Virüs olan Human Pailloma virüstür. Non onkojenik olan Tip 6 ve 11 genital siğillerden sorumludur. Çok bulaşıcıdır.

Tip 16 ve 18 en sık Serviks kanserine neden olan tiplerdir.

20-24 yaşında en sık görülür. Multipl sexüel partner, sigara içiciliği, CYBH öyküsü, HIV pozitif olma ve immunsupressif olma risk faktörleridir.

Cinsel ilişki ile partnere, Vertikal yolla bebeğe bulaşır. Hastalığı başlatan cinsel ilişki ile travmalar nedeniyle hücre bütünlüğünün bozulması ve buradan virüsün girerek, papillomaların oluşmasıdır.

Tanı klinik ile konulur. PCR bakılır, DNA hibridizasyonu ile tiplendirme yapılır.

Tedavi HPV tiplerine göre değişir, Podofilin, Topikal 5- flourourasil, kriyoterapi, elektrokoter veya lazer uygulaması, servikal konizasyon yapılabilir.

Korunmada rekombinant HPV aşısı uygulanır.

SİFİLİZ

Etkeni bir spiroket olan Tropenama pallidum’dur.

Anaerob bir bakteridir, kültürde üretilemez, karanlık alan mikroskopisi ile görülür.

3 döneme ayrılır, primer, sekonder ve tersiyer sifiliz

Primer sifiliz’de ilk temastan sonra ağrısız endure ve sert ülserler (şankr) oluşur. LAP yoktur, bulaşıcıdır. Birkaç hafta içinde kendiliğinden geçer.

Sekonder sifiliz’de, primer lezyondan 2-10 hafta sonra görülür, generalize LAP, ülserleşebilen papiller lezyon (Kondüloma Lata) tipiktir. Bulaşıcıdır. Serolojik testler bu dönemde aktiftir.

Geç (Tersiyer) sifiliz’de, başlangıçtan yıllar sonra ortaya çıkan Gom denilen granülamtöz  lezyonlarla ortaya çıkan ve bütün organlarda tutulum yapabilen dönemdir. Gomlarda basil bulunmaz ve bulaşıcı değildir.

Tanı

Nontropenamal ve Tropnemal testlerle konulur.

Hastalığın tüm evrelerinde Penisiln G kullanılır.

HIV/AIDS

HIV1 VE HIV 2 virüsleri ile oluşur. Hastalığın %98’i HIV 1 virüsü ile oluşur.

Virüs, kan yoluyla, cinsel temasla ve anneden bebeğe vertikal yolla bulaşır.

Hastalığın evreleri, akut retroviral sendrom, latent dönem, AIDS ile ilişkili kompleks dönem ve AIDS dönemidir.

Tanı’da PCR yöntemi kullanılır

Tedavide, antiretroviral tedavi, fırsatçı enfeksiyonların tedavisi şeklindedir.

 

CİNSEL YOLLA BULAŞAN HASTALIKLARDA TANI

STD PANELİ

STD10 PCR testi içerisinde bakılan cinsel hastalıklar:

STD 10 testi, Cinsel Yolla Bulaşan ve hastalığa neden olanetkenin DNA ‘sına bakılan moleküler bir yöntemdir. Multiplex PCR yöntemiyle bakılır. Bu açıdan şüpheli temastan erken sürede sonuç vermektedir. Birçok cinsel yolla bulaşan hastalık belirti vermeyebilir, tedavi için erken sürede tanı koyulması önemlidir. STD 10 yönteminin avantajı tek çalışmada çok sayıda parazit, bakteri, virüs, tespit edilebilmektedir.

STD10 PCR Testi kültür yöntemlerinde olduğu gibi antibiyotiklerden etkilenmez. 

STD 10 testinde Cinsel Yolla Bulaşan hastalıklarla alakalı 11 etkene bakılmaktadır. 

Dikkat edilecek durumlar

·       Fizik Muayene; mutlaka genital muayene yapılmalı ve hangi örneklerden test çalışılacağı hekiminiz tarafından belirlenmelidir.

·       Son şüpheli cinsel ilişki tarihi ve şiakyetler mutlaka laboratuvar formunda belirtilmelidir.

·       İdrar, üretral akıntı, vaginal akıntı numunelerinden, prostat sıvısından, sperm numunelerinden çalışılabilmektedir.

Chlamydia Trachomatis DNA (A-K SEROVARLARI)

Neisseria Gonorrhoeae DNA (L1-L3 SEROVARLARI)

Ureaplasma Urealytıcum DNA

Ureaplasma Parvum DNA

Mycoplasma Hominis DNA

Mycoplasma Genitalium DNA

Trichomanis Vaginalis DNA

Treponema Pallidum ( Frengi ) DNA

Haemoophhilus ducreyi  DNA

Herpes Simpleks Tip 1 DNA